مقدمه
مقابله با حریق و کاهش خسارت های ناشی از آن، یکی از اولویت‌های اصلی در حفاظت از جان و اموال می‌باشد. حریق‌ها به سرعت گسترش می‌یابند و ممکن است خسارات جبران ناپذیری به اموال، محیط زیست و حتی انسان‌ها وارد کنند. به همین دلیل، استفاده از محصولات و تجهیزات آتش نشانی برای مقابله با حریق و کاهش خسارت های ناشی از آن ضروری و حیاتی است. استفاده از محصولات و تجهیزات آتش نشانی می‌تواند به مدیریت حریق کمک کند و خسارات را به حداقل برساند. با توجه به اینکه حریق در هر محیطی قابل وقوع هستند، استفاده از محصولات و تجهیزات آتش نشانی در هر مکانی از اهمیت بالایی برخوردار است. این محصولات و تجهیزات، از ساختمان های مسکونی و تجاری گرفته تا صنایع بزرگ و پتروشیمی، همه جا قابل استفاده و اجرا هستند.
بنابراین، بهره‌برداری و استفاده از محصولات و تجهیزات آتش نشانی برای مقابله با حریق و کاهش خسارت های ناشی از آن، یک ضرورت بی‌گمان است. در این مقاله، قصد داریم به معرفی چند نمونه از این محصولات و تجهیزات آتش نشانی بپردازیم.
اسپرینکلر آتش نشانی
از جمله محصولات آتش نشانی می توان به اسپرینکلر آتش نشانی اشاره کرد. این محصولات از اهمیت بسیاری در پیشگیری و مقابله با حریق برخوردارند.
اسپرینکلر آتش نشانی یک سیستم ایمنی خودکار است که در ساختمان ها و سازه های دیگر نصب می شود تا در صورت بروز حریق وایجاد حرارت بالا، آب را به طور خودکار پخش و حریق را خاموش کند و خسارات را کاهش دهد. این سیستم شامل لوله های فلزی است که در سقف یا دیوارها نصب و قطعات کوچک و تکنولوژیکی که نازل اسپرینکلر نام دارند در انتهای این سامانه قرار می‌گیرند و کار تشخیص حریق و پاشش آب را انجام می‌دهند.
عموما این نازل‌های خاص، دارای یک حباب شیشه‌ای حساس به حرارت هستند که مایعی بر پایه گیلیسیرین در داخل آن قرار دارد. در زمان بروز حریق، گرما از طریق جریان همرفتی صعود می‌کند و به زیر سقف، جایی که نازل اسپرینکلر قرار دارد می‌رسد. گرما سبب انبساط مایع داخل حباب شیشه‌ای و در نهایت شکسته شدن حباب می‌شود. در این وضعیت مسیر آب باز می‌شود و آب در یک پروفایل چتری بر روی حریق می‌ریزد و آن را خاموش می‌کند.
اسپرینکلرهای آتش نشانی به طور معمول در مکان های عمومی مانند هتل ها، بیمارستان ها، ساختمان های اداری و تجاری و ساختمان های با ارزش تاریخی نصب می شوند. این سیستم ها باعث کاهش خسارات جانی و مالی به علت حریق می شوند و به صورت اتوماتیک و بدون نیاز به دخالت انسانی عمل می کنند.
از مزایای اسپرینکلرهای آتش نشانی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
– افزایش سطح ایمنی در مکان های عمومی و ساختمان ها
– کاهش خسارات مالی و جانی ناشی از حریق
– عملکرد اتوماتیک و بدون نیاز به تداخل انسانی
– پخش ماده خاموش کننده به صورت قطرات ریز و درشت بر روی منطقه آتش گرفته
شیلنگ و قرقره آتش نشانی
انواع شیلنگ تخت و قرقره آتش نشانی از دیگر تجهیزات اساسی است که در انتقال آب و مواد خاموش کننده به منطقه حادثه استفاده می شوند. شیلنگ‌های آتش‌نشانی از لوله‌های انعطاف‌پذیر و مقاوم ساخته می‌شوند که برای انتقال آب یا مواد شیمیایی حاوی آب به منظور خاموش کردن آتش استفاده می‌شوند. این شیلنگ‌ها معمولاً از مواد مانند پلی‌استر، پلی‌اورتان، یا پلی‌وینیل کلراید (PVC) ساخته می‌شوند.
شیلنگ‌های آتش‌نشانی تک لایه نیستند و عموما از دو یا سه بخش تشکیل شده‌اند. در شیلنگ‌های دولایه، بخش داخلی و بخش خارجی وجود دارد. بخش داخلی شیلنگ از لایه‌هایی تشکیل شده است که مقاومت و انعطاف‌پذیری بالایی دارند و می‌توانند فشار آب را تحمل کنند. بخش خارجی شیلنگ معمولاً از لایه‌های محافظ ساخته شده است که در برابر آسیب‌های محیطی مانند حرارت، اشعه UV و ضربه محافظت می‌کنند. این دو بخش به وسیله ماده‌ای چسبناک به یکدیگر می‌چسبند. لازم به ذکر است که میزان چسبندگی این دو لایه یکی از ویژگی‌های شیلنگ‌های باکیفیت محسوب می‌شود.
شیلنگ‌های آتش‌نشانی به صورت انعطاف‌پذیر ساخته می‌شوند تا بتوانند در محل‌های مختلف، آب را به نقاط مختلف رسانده و آتش را خاموش کنند. طول شیلنگ‌های آتش‌نشانی معمولاً در حدود 15 تا 30 متر است، اما ممکن است برخی شیلنگ‌ها طول بیشتری داشته باشند.
شیلنگ‌های آتش‌نشانی از ابزارهای اساسی در صنعت آتش‌نشانی هستند و به طور گسترده در ایستگاه‌های آتش‌نشانی، خودروهای آتش‌نشانی و سایر محل‌هایی که نیاز به خاموش کردن آتش‌ها و کنترل حریق دارند، استفاده می‌شوند.
شیلنگ‌های آتش‌نشانی معمولاً با استفاده از کوپلینگ‌ها به یک دیگر و سایر تجهیزات آتش‌نشانی همچون شیر فلکه‌ای، نازل و غیره متصل می‌شوند و برای نگهداری از آن از تجهیزاتی مانند سبد، قرقره و رک استفاده می‌شود. قرقره یکی از مرسوم‌ترین نگهدارنده‌های شیلنگ تخت به حساب می‌آید؛ اما اخیرا استفاده از رک برای این منظور هم مرسوم شده است. البته از نظر عملکردی رک بهتر از قرقره است.
قرقره‌ها به صورت چرخشی و قابل تنظیم طراحی شده‌اند تا بتوانند شیلنگ‌ها را به صورت محکم در محل نگهداری کنند و همچنین در صورت لزوم، شیلنگ‌ها را به سرعت و با دقت مناسب پیچیده یا باز کنند.
این قرقره‌ها به دلیل استفاده‌ی گسترده در صنعت آتش‌نشانی، معمولاً از فولاد مستحکم ساخته می‌شوند که دارای مقاومت مناسب در برابر عوامل خارجی مثل آب، حرارت و ضربه است.
از دیگر ویژگی‌های مهم قرقره‌های نگهدارنده شیلنگ‌های آتش‌نشانی می‌توان به سهولت نصب و استفاده، قابلیت چرخش 360 درجه و قدرت نگهداری بالا اشاره کرد. این وسیله‌ها به طور معمول در ایستگاه‌های آتش‌نشانی، خودروهای آتش‌نشانی و سایر محل‌هایی که شیلنگ‌های آتش‌نشانی نیاز به نگهداری و سازماندهی دارند، استفاده می‌شوند.
