اهمیت تمیز کردن اسپرینکلر آتش نشانی
اسپرینکلر آتش نشانی (Fire Sprinkler) یا بارنده خودکار اطفای حریق، یکی از مهم‌ترین قسمت‌های یک سیستم اطفای حریق خودکار است. اهمیت عملکرد صحیح این قطعه، زمانی خود را نشان می‌دهد که بدانیم میانگین زمان رسیدن اکیپ‌های متخصص مهار آتش در دنیا، بین 4 تا 6 دقیقه است؛ در صورتی که با کمک گرفتن از عملکرد سریع اسپرینکلرها، عملیات اطفای حریق در کمتر از زمان 4 تا 6 دقیقه‌ای آغاز شود، می‌توان امیدوار بود که آتش به راحتی مهار شده و جلوی گسترش آن و خلق یک فاجعه بزرگ گرفته شود.
در ادامه، نحوه‌ی عملکرد این ابزار موثر اطفای آتش سوزی، ضرورت تمیزی آن و همچنین ابزار تمیز کردن آن را مرور خواهیم کرد.
یک اسپرینکلر آتش نشانی دقیقا چه کاری انجام می‌دهد؟
همان‌گونه که از نام این وسیله پیدا است، وظیفه اصلی اسپرینکلر تشخیص حرارت و فعال شدن در صورت شروع آتش سوزی و شروع عملیات کنترل و اطفای حریق به صورت اتوماتیک تا رسیدن اکیپ آتش نشانی است. بدین ترتیب نزدیک‌ترین اسپرینکلر به مرکز آتش سوزی، فعال شده و شروع به پاشیدن آب بر روی آتش می‌کند.
عملیات اطفای حریق با استفاده از فایراسپرینکلر را می‌توان در دو بخش کلیدی، دسته‌بندی نمود:
1-تشخیص حرارت و آتش
مهم‌ترین قسمت از عملکرد صحیح یک اسپرینکلر، آن‌جایی است که بتواند تشخیص دهد آیا واقعا یک آتش‌سوزی در جریان است یا صرفا یکی از ساکنین ساختمان در حال سیگار کشیدن است؟ آیا آتش در ثانیه‌های اولیه‌ی شکل‌گیری شناسایی خواهد شد یا پس از گذشت چند دقیقه که گسترش یافته و به سطح بحرانی برسد؟ برای تشخیص حرارت و آتش سوزی، اسپرینکلرهای آتش نشانی از یک سنسور حساس به حرارت (شیشه‌ای یا فلزی) بهره می‌برند تا بتوانند افزایش حرارت غیرعادی محیط را در زمان مناسب تشخیص دهند.
2- پاشش آب
با شروع آتش سوزی و رسیدن گرادیان حرارتی و افزایش دما در فضای پیرامون اسپرینکلر، این ابزار فعال می‌شود. سیستم اسپرینکلر که از قبل به شبکه آب‌رسانی مخصوص متصل شده است، بلافاصله به صورت خودکار شروع به پاشش آب می‌کند تا حجم آتش را به حداقل رسانده و حتی در بسیاری از موارد، آتش را به صورت کامل مهار نماید.
چرا یک اسپرینکلر آتش نشانی باید تمیز باشد؟
همان‌گونه که در قسمت قبل بیان شد، مهم‌ترین قسمت از عملکرد صحیح یک فایراسپرینکلر، قدرت تشخیص به‌موقع حرارت و آتش است؛ این کار توسط سنسورهای حساس به حرارت و دما صورت می‌گیرد. به‌صورتی که ارتباط مستقیم و بدون واسطه‌ی حباب شیشه‌ای حساس به دما با محیط ساختمان باید تضمین شود. حال بیایید در یک برج 10 طبقه‌ی فرضی با کاربری تجاری-اداری، شرایط زیر را تصور کنیم.
توصیف شرایطی که اسپرینکلرها کثیف می‌شوند
در طبقات منفی 4 و منفی 5 برج که به پارکینگ اختصاص دارد، به مرور زمان، ذرات ریز خروجی از اگزوز خودروها، دوده و گرد و غبار، بر روی جزء حساس به دمای اسپرینکلر تجمع می‌کند.
در طبقات منفی 3 و منفی 2 برج که به آشپزخانه‌ی مخصوص پرسنل اختصاص داده شده است، به مرور زمان، ذرات چربی ناشی از پخت‌وپز و آشپزی به همراه گرد و غبار و سایر مواد غذایی، بر روی حباب شیشه‌ای اسپرینکلر تجمع می‌کند.
همین اتفاق در طبقه‌ی منفی یک که به رستوران و کافی‌شاپ مجموعه اختصاص داده شده است، به مرور زمان، به دلیل ذرات گرد و غبار و کثیفی ناشی از تردد ساکنین و مراجعین به برج اتفاق می‌افتد.
در طبقات همکف، مثبت یک تا مثبت 10 که کاربری تجاری و اداری دارند، به مرور زمان، ذرات گرد و غبار و کثیفی ناشی از تردد ساکنین و مراجعین به برج به همراه ذرات گرد و غبار ناشی از آلودگی هوا که ممکن است سیستم تهویه‌‌ی هوای برج نیز نقش موثری در گردش آنها در طبقات مختلف داشته باشد، بر روی اسپرینکلر و جزء حساس به دمای آن تجمع می‌کند.
در کلیه‌ی طبقات برج، ویروس‌ها و باکتری‌های متنوع به مرور زمان در نقاط مختلف از جمله روی اسپرینکلر آتش نشانی تجمع می‌کنند و قابلیت انتشار مجدد در محیط وشیوع بیماری‌ها را خواهند داشت.
نتیجه
نقطه‌ی مشترک همه‌ی مثال‌های بالا، تجمع مواد خارجی، زاید، کثیف و چسبنده روی سنسور تشخیص حرارت یک اسپرینکلر آتش نشانی است. در صورت وقوع این اتفاق، میزان ارتباط دمایی سنسور با محیط ساختمان به حداقل رسیده و این نگرانی ایجاد خواهد شد که سنسور تشخیص حرارت نتواند افزایش حرارت ناشی از وقوع آتش را تشخیص دهد. در نتیجه عملکرد موثر خود را از دست بدهد، و یا زمانی قادر به انجام این کار شود که حجم زیادی از آتش شکل گرفته و عملا اسپرینکلر توانایی مهار یا کاهش قدرت آتش را نداشته باشد.
فرضیه دیگر این است که اسپرینکلر دچار تشخیص اشتباه شده و بدون اینکه شرایط بحرانی ناشی از آتش‌سوزی وجود داشته باشد، شروع به کار کرده و ضمن هدررفت آب تدارک دیده شده، با پاشش آب و خیس کردن محیط اطراف، به اسناد، وسایل و تجهیزات موجود در محیط آسیب برساند و عملا به‌جای کمک به پیشگیری از بحران، خود عامل تولید بحران و ورود خسارت به ساکنان و مالکان ساختمان‌ها شود.
با توجه به موارد فوق، تمیز بودن سنسور اسپرینکلر، تضمین کننده‌ی حفظ قدرت تشخیص و شناسایی آتش توسط آن خواهد بود. در راستای توجه همیشگی به این موضوع، ضرورت دارد که تمیز کردن اسپرینکلر آتش نشانی در قالب یک برنامه‌ی دوره‌ای PM (Preventive Maintenance) یا نگهداری پیشگیرانه در بازه‌های زمانی 3ماهه و یا حداکثر 6ماهه در دستور کار قرار گیرد.
برای اطلاعات بیشتر در مورد این محصول با ما تماس بگیرید
یک اسپرینکلر آتش نشانی چگونه تمیز می‌شود؟
مطابق استانداردهای NFPA (انجمن ملی حفاظت در برابر آتش آمریکا)، تماس فیزیکی و دست زدن به فایراسپرینکلرها با هر هدفی از جمله تمیز کردن آن، مجاز نیست. چرا که ممکن است منجر به آسیب‌رسانی به قسمت‌های مختلف فایراسپرینکلر، به‌ویژه سنسور تشخیص حرارت آن شود.
NFPA25 که به تست، نگهداری و تعمیرات سیستم‌های اسپرینکلر اختصاص دارد، استفاده از هوای فشرده یا خلا و جلوگیری از تماس فیزیکی با اسپرینکلر و حباب شیشه‌ای آن را پیشنهاد می‌کند. می‌توانیم بدون تماس فیزیکی و با هوای فشرده یا جاروبرقی، به نحو مناسبی اسپرینکلرهای کثیف را تمیز کنیم.
یکی از روش‌های مناسب برای تمیز کردن اسپرینکلرها، ابزار ویژه‌ای با عملکرد تحت شرایط خلا و به‌صورت Touch Free (بدون تماس) تحت عنوان SprinklerVac در سال 2015 میلادی توسط فردی به نام جیمز میدلتون (James Midleton) طراحی و ساخته شد. این ابزار ویژه که قابلیت تمیز کردن اغلب اسپرینکلرهای موجود در بازار (چه نسل‌های قدیمی و چه نسل‌های جدید) را دارد، با قرار گرفتن روی اسپرینکلر و بدون هیچ‌گونه تماس فیزیکی، بخش قابل توجهی از گرد و غبار، دوده، چربی و تار عنکبوت انباشته روی بدنه اسپرینکلر را تمیز می‌کند.
اثر رنگ زدن بر روی عملکرد صحیح اسپرینکلر و قاب آن
رنگ زدن اسپرینکلر و قاب آن یکی از عوامل اختلال در عملکرد صحیح و واکنش به موقع اسپرینکلر آتش نشانی به حوادث حریق است. این موضوع به خصوص در کشورمان بسیار شایع بوده و در موارد بسیاری مشاهده شده است که اسپرینکلرهای نصب شده و قاب آنها، در معرض رنگ‌های ساختمانی قرار گرفته‌اند. در حالی که آیین نامه نصب اسپرینکلرها (NFPA و هندبوک آن) فرآیند رنگ زدن اسپرینکلر و قاب آن را فقط برای تولید کننده مجاز می‌داند.
موضوع رنگ کردن اسپرینکلر آتش نشانی و قاب آن را در مقاله بعدی مورد بررسی و موشکافی قرار خواهیم داد.
بدون دیدگاه