کارآمدترین سیستم اطفای حریق اتوماتیک در جهان
اسپرینکلر که از آب برای اطفای حریق استفاده می‌کند، کارآمدترین سیستم اطفای حریق اتوماتیک در جهان است. یک سیستم اسپرینکلر مجموعه‌ای است از اجزای مختلف (همانند منبع ذخیره آب، پمپ، شیرآلات، لوله و غیره) که در نهایت به یک قطعه کوچک و در عین حال فناورانه منتهی می‌شود. جالب است بدانید که این سیستم، تاریخی چند صد ساله دارد؛ در این نوشتار قصد داریم در مختصری از تاریخچه ابداع و توسعه این محصول کارآمد بپردازیم.
اولین مدارک، دال بر خلق و ابداع سامانه‌های اطفای حریق آبی ثابت، به سال 1723 میلادی برمی‌گردد. زمانی که “آمبروس گادفری” (Ambrose Godfrey)، یک محفظه باروت را به بشکه پر از آب متصل کرد و فتیله محفظه باروت را دور تا دور اتاق کشید؛ او امیدوار بود در زمان بروز حریق، آتش به فتیله و از آن طریق به محفظه باروت برسد. در این صورت محفظه باروت و بشکه منفجر می‌شد و به تبع آن، آب در سطح اتاق توزیع و حریق کنترل و شاید هم اطفا می‌شد. اشکال بزرگ این روش در اطفای حریق، انفجار محفظه باروت بود که خود می‌توانست مخرب و ویرانگر باشد. چند سال بعد، مردم از سیستم ابداعی گادفری الهام گرفتند و بشکه‌های حاوی آب و مجهز به محفظه باروت را به سمت آتش حرکت می‌دادند. آن‌ها پیش بینی می‌کردند در زمان بروز حریق، محفظه باروت منفجر و بشکه شکسته شود؛ در نتیجه آب مورد نیاز برای اطفای حریق بر روی آتش ریخته می‌شد. هرچند این شیوه فرق چندانی با سیستم اطفای حریق ثابت گادفری نداشت، اما نشان دهنده یک پویش فکری برای مقابله با آتش سوزی و اطفای آن بود.
مقاله مرتبط:
ویژگی‌های اسپرینکلر دیواری که قبل از خرید باید بدانید
سپرینکلر آتش نشانی یا اسپرینکلر اتوماتیک ابزاری اتوماتیک جهت کنترل یا اطفای حریق است. استفاده از این ابزار همانند استخدام یک آتش نشان خبره و تمام وقت است که همیشه مراقب ساختمان یا بنای شماست. برای مشاهده ادامه مقاله کلیک کنید
آشنایی با انواع اسپرینکلر آتش نشانی
سیستم اطفای حریق اسپرینکلر آتش نشانی یکی از موثرترین و کم هزینه‌ترین و پرکاربردترین سیستم‌های اطفای حریق است. با نصب سیستم اسپرینکلر آتش نشانی در واقع ما یک آتش نشان تمام وقت استخدام می‌کنیم تا از جان و دارایی ما در مقابل خطرات آتش سوزی محافظت کند. در این مطلب می‌خواهیم با انواع اسپرینکلر آشنا شویم. برای مشاهده ادامه مقاله کلیک کنید
در اوایل قرن نوزدهم میلادی، جان کری (John Carey)، از لوله‌های سوراخ‌دار متصل به منبع آب قرار داده شده بر روی بام ساختمان، به عنوان ابزاری برای اطفای حریق استفاده کرد. او نیز سرتاسر اتاق را با فتیله‌هایی (طناب‌های قابل اشتعال) پوشاند. این طناب‌ها ابتدا به یک وزنه و بعد از آن به یک استاپر (Stopper) متصل می‌شدند. در زمان بروز حریق و سوختن فتیله، وزنه بر لثر نیروی جاذبه زمین سقوط می‌کرد و از این طریق، استاپر را از جای خود حرکت می‌داد. در این صورت مسیر آب باز می‌شد و آب از طریق لوله‌های سوراخ دارد بر روی حریق می‌ریخت. سیستم اطفای حریق جان کری، به دلیل نداشتن بخش انفجاری، کاملا ایمن بود و به طور گسترده در کارخانه‌های نساجی مورد استفاده قرار می‌گرفت. اما مشکل بزرگ این سیستم این بود که اگر در گوشه‌ای از اتاق حریقی رخ می‌داد، پاشش آب برای سرتاسر اتاق اتفاق می‌افتاد؛ نه فقط در ناحیه دچار حریق!
در اواخر قرن نوزدهم میلادی و در ادامه تلاش‌های گذشتگان، هنری پارملی (Henry Parmelee) صاحب کارخانه پیانوسازی Baldwin که نگران خطر آتش سوزی در کارخانه خود بود، نخستین اسپرینکلر با شکل و شمایل اسپرینکلرهای امروزی را ابداع کرد. در این اسپرینکلر، یک درپوش برنجی به پایه اسپرینکلر لحیم و مجموعه، به یک سیستم لوله کشی و منبع آب متصل می‌شد. به دلیل شباهت این اسپرینکلر به نمکدان، به اسپرینکلر نمکدانی معروف شد. در زمان بروز حریق، گرمای متصاعد شده از آتش سبب می‌شد لحیم در دمای 71 درجه سلسیوس ذوب و مسیر آب باز شود. در این صورت تنها اسپرینکلری که در معرض حرارت قرار می‌گرفت آب را تخلیه می‌کرد و مشکل سامانه اطفای حریق آبی جان کری در این روش از بین رفته بود.
پانزده سال بعد از ابداع اسپرینکلر نمکدانی، فردریک گرینل (Frederick Grinnell) اسپرینکلر ابداعی پارملی را ارتقا داد و محصول جدیدی به نام اسپرینکلر حباب شیشه‌ای را طراحی و تولید کرد.
و اما امروزه بعد از گذشت چند قرن، به نظر می‌رسد این محصول به بلوغ کافی رسیده باشد و دیگر نیازی به ارتقای بیشتر نداشته باشد. چرا که بر اساس آمار منتشر شده از سوی مراجع ذیصلاح، در ساختمان‌هایی که به سیستم یکپارچه اسپرینکلر مجهز هستند، هیچگونه حریقی که منجر به مرگ و میر شده باشد گزارش نشده است. اسپرینکلرهای پیشرفته امروزی به یک بخش حساس به حرارت (حباب شیشه‌ای حساس به حرارت) مجهز هستند. این قطعه از یک سو توسط درپوش و از سوی دیگر توسط پیچ نگهدارنده محدود شده‌است. در زمان بروز حریق، حرارت ناشی از آن به وسیله جریان همرفتی به زیر سقف نفوذ می‌کند و این حباب، حرارت را جذب و در دمای مشخصی ترکیده می‌شود. با ترکیدن حباب، درپوش از جای خود به بیرون می‌جهد و در اثر آن مسیر آب باز و جریان آب بعد از عبور از روزنه اسپرینکلر به دفلکتور (صفحه منحرف کننده جریان آب) برخورد و در یک پروفایل چتری بر روی حریق می‌باشد. پس در ساختمان‌های مجهز به این سامانه، جای هیچگونه نگرانی در مورد آتش سوزی نیست! چرا که در کمترین زمان، کوچکترین آتش سوزی توسط این قطعه تکنولوژیک شناسایی و در نهایت محدود می‌شود و به جرات می‌توانیم از این تجهیز با سابقه رشد و توسعه چند صد ساله، به عنوان نگهبانی 24 ساعته در برابر حریق نام ببریم.
منبع: طراحی و محاسبات سیستم‌های اطفای حریق اسپرینکلر – حسام طاووسی – انتشارات صانعی