در سلسه مقالات مربوط به شیلنگ آتش نشانی، مواردی از قبیل تاریخچه ساخت و توسعه شیلنگ آتش نشانی ، انواع شیلنگ آتش نشانی ، روش ساخت شیلنگ آتش نشانی تاشونده (شیلنگ برزنتی) و نحوه اتصال کوپلینگ به شیلنگ آتش نشانی را مورد مطالعه و بررسی قرار دادیم. اما تا به حال حرفی در خصوص تعمیرات و نگهداری شیلنگ آتش نشانی تاشونده نزدیم. از این رو تصمیم گرفتیم در این نوشتار به این مقوله بپردازیم و نکات مربوط به تعمیرات و نگهداری از شیلنگ آتش نشانی را به اشتراک بگذاریم. آنچه در این مقاله می‌خوانیم:

  • مقدمه
  • استفاده درست و صحیح از شیلنگ برزنتی
  • مراقبت از شیلنگ در وضعیت آماده به‌کار
  • ذخیره‌سازی شیلنگ آتش نشانی
  • بازرسی شیلنگ آتش نشانی برزنتی

مقدمه

در هر مانور واقعی اطفای حریق، این تجهیزات آتش نشانی هستند که در حفاظت از جان آتش نشان و اثربخشی تلاش‌های او ایفای نقش می‌کنند

. در میان این تجهیزات، بدون شک شیلنگ آتش نشانی تاشونده  (شیلنگ برزنتی) که وظیفه انتقال آب از پمپ آتش نشانی به نازل سه حالته را بر عهده دارد، یکی از مهم‌ترین‌ها است؛ به طوریکه در صورت عدم وجود آن، تیم عملیات کاری از پیش نخواهند برد.

در حالی که سازندگان با به‌کارگیری تکنولوژی‌های پیشرفته و مواد بسیار مرغوب در ساخت این شیلنگ‌ها، محصول بسیار بادوام و مطابق سخت‌گیرانه‌ترین استانداردها را تولید نمودند، اما هنوز هم این شیلنگ‌ها آسیب پذیر هستند!

به عبارت دیگر نباید از این مساله غافل شویم که جهت بهره‌برداری و استفاده مناسب و اثرگذار از این تجهیزات باید به مساله مراقبت و نگهداری از آن نگاهی ویژه داشته باشیم. مراقبتی که در هر سه مرحله قبل، حین و بعد از عملیات آتش نشانی نمود دارد و تمام کسانی که از این وسایل استفاده می‌کنند و به نوعی با آن درگیر هستند، علاوه بر آشنایی با شیوه استفاده از آن، به روش‌های مراقبت و نگهداری از آ‌ن‌ نیز واقف باشند.

عدم رعایت نکات لازم برای نگهداری و مراقبت از شیلنگ آتش نشانی برزنتی (تاشونده) سبب می‌شود این تجهیزات به مرور زمان آسیب ببینند و دیگر آن کارایی لازم را نداشته باشند. در میان عوامل آسیب زننده به شیلنگ آتش نشانی می‌توانیم به مواردی همچون کپک، اشعه فرا بنفش خورشید، سائیدگی و غیره اشاره کنیم که هر کدام به تنهایی تهدیدی برای شیلنگ برزنتی به شمار می‌روند.

به همین منظور، در ادامه چندین نکته را با شما عزیزان در میان می‌گذاریم که با رعایت این نکات و به کار بستن آن‌ها می‌توانید شیلنگ آتش نشانی را در بهترین وضعیت نگهداری کنید و از وارد شدن هرگونه آسیب به آن جلوگیری نمایید. در نتیجه‌ی این اقدامات، عمر مفید شیلنگ آتش نشانی تاشونده افزایش می‌یابد. پس با ما همراه باشید.

کپک زدن شیلنگ آتش نشانی برزنتی
کپک یکی از عوامل آسیب زننده به شیلنگ آتش نشانی است

در هر سه مرحله قبل، بعد و حین عملیات آتش نشانی، اقداماتی وجود دارند که با رعایت آن‌ها می‌توانیم بر طول عمر مفید شیلنگ آتش نشانی انتقال دهنده (شیلنگ برزنتی) بیفزاییم و بهترین بهره‌برداری را از آن داشته باشیم.

استفاده درست و صحیح از شیلنگ برزنتی

در حین استفاده از شیلنگ آتش نشانی انتقال دهنده در عملیات اطفای حریق، رعایت برخی از نکات ساده، سلامت شیلنگ آتش نشانی را تضمین می‌کند. در ادامه برخی از روش‌های استفاده صحیح از شیلنگ آتش نشانی تاشونده را ذکر می‌کنیم:

از کشیدن شیلنگ بر روی لبه‌های تیز زمین خودداری کنید!

سطوح ساینده، بزرگترین تهدید برای ماندگاری هر شیلنگ آتش نشانی به شمار می‌روند. در هنگام باز کردن شیلنگ رول شده و همچنین در زمان استفاده از شیلنگ آتش نشانی، از کشیدن آن بر روی زمین ناهموار، به خصوص سطوح ساینده و لبه‌های تیز خودداری کنید. زیرا این سطوح باعث بریده شدن سطح شیلنگ می‌شوند.

اگر مجبور شدید شیلنگ را بر روی زمین بکشید و هیچ چاره دیگری ندارید، تا حد امکان آن را در امتداد لبه‌ها بر روی زمین نکشید؛ به جای آن توصیه می‌شود شیلنگ را از قسمت صاف و پهن آن بر روی زمین بکشید. در این صورت سایش در سطح بزرگتری پخش می‌شود و از این رو آسیب کمتری به آن وارد می‌شود.

این نکته به هنگام جمع کردن و رول کردن شیلنگ هم مصداق دارد. البته برای جمع کردن شیلنگ توصیه می‌شود از قرقره شیلنگ (Hose Rooler) که به صورت ایمن (و سریع) عمل رول کردن شیلنگ را انجام می‌دهد استفاده کنید. برخی از این دستگاه‌ها برقی و برخی دیگر مکانیکی هستند که کار رول کردن و همچنین پهن کردن شیلنگ بعد و قبل از عملیات را با احتیاط انجام می‌دهند. از سوی دیگر استفاده از این تجهیزات سرعت عمل نیروی آتش نشان را هم بهبود می‌بخشد.

قرقره شیلنگ آتش نشانی تاشونده
برای بازکردن و جمع کردن شیلنگ برزنتی بهتر است از قرقره شیلنگ استفاده شود

سطوح ساینده و لبه‌های تیز زمین، بزرگترین تهدید برای بافت بیرونی شیلنگ آتش نشانی به شمار می‌روند. شیلنگ سائیده و پاره شده بر اثر برخورد با لبه‌های دندانه‌ای و تیز زمین، غیر قابل تعمیر است و باید از سرویس دهی خارج شود.

شیلنگ آتش نشانی

از شیلنگ آتش نشانی در محدوده فشار کاری استفاده کنید!

مورد دیگری که برای مراقبت از شیلنگ آتش نشانی باید به خاطر داشته باشید این است که از به‌کار بردن شیلنگ در فشارهای بیشتر از فشار کاری خودداری کنید. فشار کاری شیلنگ آتش نشانی تاشونده (شیلنگ برزنتی)  بین 8bar الی 20bar است. بنابراین توجه داشته باشید فشار آبی که از داخل شیلنگ عبور می‌کند فراتر از این محدوده نباشد. لازم به ذکر است که برای اطفای حریق آتش سوزی ایجاد شده در طبقه سی‌اُم یک ساختمان،  فشار کاری در حدود  20bar کافی است.

فشار آب داخل شیلنگ را به آرامی زیاد کنید

نکته بعدی در خصوص استفاده درست از شیلنگ آتش نشانی این است که فشار آب داخل شیلنگ را به یک‌باره به حد مورد نظر مثلا 18bar نرسانید. بلکه بهتر است این افزایش فشار به آهستگی و مرور زمان اتفاق بیفتد. در غیر اینصورت، تنش ایجاد شده به آستر داخلی شیلنگ آسیب جبران ناپذیری وارد می‌کند و منجر به جدا شدن آستر داخلی از ژاکت بیرونی می‌شود.

رعایت این مورد نه تنها در حین عملیات آتش نشانی، بلکه در کارخانه‌های تولید شیلنگ و به هنگام تست هیدرواستاتیک هم ضروری است. یعنی به هنگام انجام تست هیدرواستاتیک هم باید فشار آب به آرامی در داخل شیلنگ افزایش یابد.

فشار کاری شیلنگ آتش نشانی تاشونده
از شیلنگ آتش نشانی خارج از محدوده فشار کاری استفاده نکنید!

اعمال فشار آب بیش‌تر از فشار کاری و همچنین افزایش فشار آب به یک‌باره، به آستر پلیمری داخلی شیلنگ آتش نشانی آسیب‌های جبران ناپذیری وارد می‌کند. با رعایت این دو مورد از بروز این آسیب‌ها جلوگیری کنید.

مراقبت از شیلنگ در وضعیت آماده به‌کار

یکی دیگر از اقداماتی که در مورد شیلنگ آتش نشانی تاشونده (شیلنگ برزنتی) باید لحاظ کنید، مراقبت و نگهداری از آن در هنگام آماده به‌کار (standby)، یعنی در زمان‌های غیر از زمان عملیات است. در ادامه به بررسی این اقدامات نگه‌دارنده می‌پردازیم.

تمیز کردن شیلنگ آتش نشانی تاشونده

شیلنگ آتش نشانی بعد از هر عملیات باید تمیز شود. برای این کار، آن را بر روی یک سطح صاف و تمیز به آرامی باز کنید. از دو طرف، آن را به آهستگی بکشید تا هرگونه پیچ خوردگی و گره خوردگی احتمالی در آن باز شود. سپس با استفاده از یک برس تمیز و خشک با موهای متوسط و یا نرم، به آرامی سطح بیرونی شیلنگ (ژاکت بیرونی) را تمیز کنید. توجه داشته باشد برای تمیزکاری سطح بیرونی شیلنگ برزنتی، از به کار بردن برس با موهای سخت، برس‌های برقی و حلال‌های شوینده خودداری کنید. زیرا این موارد می‌توانند به بافت بیرونی شیلنگ آسیب جدی وارد کنند.

تمیز کردن شیلنگ آتش نشانی برزنتی
تمیزکردن شیلنگ آتش نشانی با برس‌های نرم

شیلنگ آتش نشانی

شستشوی شیلنگ آتش نشانی تاشونده

پس از تمیزکردن شیلنگ، نوبت به شستن آن می‌رسد. برای شستن شیلنگ برزنتی از شیلنگ آب معمولی (شیلنگ آبیاری باغچه) استفاده کنید. هرگز برای سریع‌تر کردن فرآیند شستشو از آب پاش‌های فشار قوی که معمولا برای شستشوی خودرو در کارواش‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند، استفاده نکنید.

در صورتی هم که سطح بیرونی و یا داخلی شیلنگ به موادی مانند بنزین، روغن و غیره آلوده شد، باید آن را با روش‌های تایید شده پاک کرد و شست. این مساله در مورد آلودگی‌هایی که با روش‌های معمول از بین نمی‌روند هم صادق است.

خشک کردن شیلنگ آتش نشانی شسته شده

پس از شستشوی مناسب شیلنگ برزنتی، سطح شیلنگ‌های سه لایه (شیلنگ‌هایی که دارای پوشش لاستیکی، نیتریل و غیره هستند) را پارچه و یا اسفنج مناسبی پاک کنید تا آب اضافی بر روی آن خشک شود. در مورد شیلنگ آتش نشانی دو لایه (شیلنگ تاشونده برزنتی بدون پوشش لاستیکی خارجی)، آن را با قرار دادن در برج‌های خشک کننده و رک‌های مخصوص خشک کنید.

درصورتی که از خشک کن‌های صنعتی شیلنگ استفاده می‌کنید، توجه داشته باشید که سطوح داخلی شیلنگ به طور کامل خشک شده باشند. قرار دادن شیلنگ برزنتی شسته شده در زیر نور مستقیم آفتاب و یا پهن کردن آن‌ها در سنگ فرش‌های گرم به منظور خشک شدن، کاری غیر اصولی است و می‌تواند به شیلنگ آتش نشانی آسیب وارد کند. از انجام این کار خودداری کنید!

تمیزکاری، شستشو و خشک کردن شیلنگ آتش نشانی اگر به صورت اصولی و با تکنیک‌های توصیه شده انجام نگیرد، نه تنها از شیلنگ محافظت نمی‌کند بلکه می‌تواند آسیب‌های جبران ناپذیری بر بدنه آن هم وارد کند. به طوری که مجبور می‌شوید شیلنگ را از سرویس دهی خارج و جایگزینی برای آن پیدا کنید.

مقاله های مرتبط شیلنگ آتش نشانی :

ذخیره‌سازی شیلنگ آتش نشانی

بعد از تمیزکاری و شستشوی شیلنگ آتش نشانی، آن را باید در محل مناسبی ذخیره کنید. ذخیره سازی شیلنگ آتش نشانی و انبار کردن آن بسیار مهم و حساس است. به نحوی که انبارش نادرست این تجهیزات آسیب‌های جبران ناپذیری بر بافت شیلنگ و کوپلینگ‌های متصل به آن وارد می‌کند. در ادامه چند نکته در خصوص انبارش صحیح شیلنگ آتش نشانی تاشونده خدمت شما همراهان عزیز بیان می‌کنیم.

محل مناسب برای ذخیره‌سازی شیلنگ آتش نشانی

محلی که برای ذخیره سازی و انبار کردن شیلنگ آتش نشانی تاشونده در نظر می‌گیرید باید دارای سه خاصیت مهم باشد.

  • اول اینکه این محل باید از تهویه مناسب برخوردار باشد.
  • دوم اینکه این مکان باید از هرگونه آلودگی به دور باشد و مکانی کاملا تمیز را برای انبار کردن شیلنگ انتخاب کنید.
  • سوم اینکه این محل نباید در زیر نور مستقیم خورشید باشد. زیرا امواج فرابنفش و پر انرژی خورشید می‌تواند به شیلنگ آسیب برسانند و آن را شکننده و ترد نمایند.

انبار کردن شیلنگ آتش نشانی تاشونده
محل انبار و ذخیره سازی شیلنگ برزنتی باید از تهویه مناسبی برخوردار باشد و از رطوبت و نور مستقیم خورشید به دور باشد

شرایط ذخیره سازی شیلنگ آتش نشانی در انبار

شیلنگ‌های آتش نشانی، قبل از اینکه در انبار (با شرایط بالا) ذخیره گردند، باید بعد از شستشو کاملا تخلیه و خشک شوند. در صورت رول کردن و ذخیره سازی شیلنگ آتش نشانی تاشونده خیس و مرطوب، منتظر رشد کپک و قارچ هم بر روی آن باشید!

کپک و قارچ اغلب با رنگ‌های سبز، خاکستری و سفید نمایان و با چشم غیر مسلح هم دیده می‌شوند. کپک‌ها در محیط‌های مرطوب به راحتی تولید مثل می‌کنند و ممکن است هرچیزی را تجزیه و هضم کنند تا بتوانند خود را زنده نگه دارند. این موجودات می‌توانند بر روی شیلنگ آتش نشانی که به شیوه نادرست انبار شده‌اند رشد و  تولید مثل کنند و برای زنده ماندن به بافت شیلنگ آسیب وارد نمایند.

در هنگام انبار شیلنگ مراقب کوپلینگ‌ها باشید!

یکی از مواردی دیگری که باید در زمان انبار کردن شیلنگ برزنتی به آن توجه کرد مراقبت از کوپلینگ‌ها است. بهتر است برای رول کردن و انبار کردن شیلنگ از شیوه‌ای استفاده کنید که کوپلینگ در مرکز شیلنگ قرار گیرد تا به آن آسیبی وارد نشود. همچنین بهتر است درپوش پلاستیکی کوپلینگ در هنگام ذخیره سازی در انبار بر روی آن قرار گیرد. این کار هم کوپلینگ را از ضربات احتمالی مصون می‌دارد و هم از ورود گرد و غبار به داخل آن جلوگیری می‌کند.

رول کردن درست شیلنگ آتش نشانی تاشونده
در انبار کردن شیلنگ آتش نشانی تاشونده، مراقب کوپلینگ‌ها باشید!

مقاله مرتبط : انواع شیلنگ آتش نشانی را بیشتر بشناسیم

نکات تکمیلی برای انبار کردن شیلنگ آتش نشانی

حال که با شرایط کلی ذخیره سازی شیلنگ آتش نشانی آشنا شدید، خوب است چند نکته تکمیلی را نیز به هنگام انبارش این تجهیزات بدانید.

از قرار دادن چندین و چند شیلنگ بر روی هم در هنگام انبار کردن آن‌ها خودداری کنید. چنین کاری از رد و بدل شدن هوا جلوگیری می‌کند. قبلا هم ذکر کردیم، تهویه مناسب یکی از شرایط مهم محیط انبارش شیلنگ‌های آتش نشانی است.

از بسته بندی شیلنگ برزنتی در پلاستیک خودداری کنید. این نوع بسته بندی، رطوبت هوا را در داخل خود به دام می‌اندازد و افزایش رطوبت، رشد کپک و در ادامه آسیب دیدن بافت شیلنگ را به همراه می‌آورد. حتی تولید کنندگان شیلنگ برزنتی هم در صورت بسته بندی کردن شیلنگ آتش نشانی باید به فکر تهویه درست و جلوگیری از افزایش رطوبت بسته بندی باشند.

توصیه می‌شود حداقل هر سه ماه یک بار، موقعیت شیلنگ‌های انبار شده در انبار را تغییر دهید. در این تغییر و تحول‌ها لازم است به صورت چشمی از سلامت شیلنگ اطمینان حاصل کنید و احیانا شیلنگ‌هایی که دچار آسیب و کپک شده‌اند از محیط خارج و تمهیداتی برای آن اندیشه شود.

انبار کردن شیلنگ تاشونده شرایط ویژه‌ای را می‌طلبد. اول اینکه محیط انبار و ذخیره سازی شیلنگ باید مناسب باشد. به گونه‌ای که از هرگونه رطوبت، آلودگی و نور مستقیم آفتاب به دور باشد. دوم اینکه چیدمان شیلنگ در انبار نباید به کوپلینگ آسیب برساند و این چیدمان باید به گونه‌ای باشد که هوا به درستی جریان داشته باشد تا به نوعی از تجمع رطوبت و رشد قارچ و کپک جلوگیری کند.

بازرسی شیلنگ آتش نشانی برزنتی

استفاده درست از شیلنگ آتش نشانی به هنگام عملیات واقعی و مانورهای تمرینی، مراقبت از شیلنگ در زمان آماده به کار (standby) و همچنین طریقه درست انبار و ذخیره سازی شیلنگ تاشونده، مواردی است که با رعایت آن‌ها طول عمر مفید شیلنگ افزایش می‌یابد. مورد دیگری که نباید از آن غافل بود بازرسی‌های دوره‌ای شیلنگ آتش نشانی است. در ادامه در خصوص نحوه درست بازرسی شیلنگ صحبت می‌کنیم.

بازرسی آستر داخلی شیلنگ

یکی از موارد بازرسی شیلنگ آتش نشانی برزنتی، بررسی قسمت داخلی آن است. برای این کار باید آستر داخلی شیلنگ را در دو انتها با چشم بررسی کنید. در این بازرسی چشمی باید به علائم فیزیکی لایه لایه شدن آستر  شیلنگ توجه ویژه داشته باشید.  

آستر لایه لایه شده، می‌تواند در زمان استفاده حین عملیات اطفای حریق با جریان آب حرکت کند و نازل سه حالته و یا پمپ آتش نشانی را مسدود نماید. توجه داشته باشید که فشار کاری آب داخل شیلنگ در حدود 18bar است. بنابراین مسدود شدن نازل و یا پمپ، هم به شیلنگ، هم به نازل، هم به پمپ و هم به نیروی آتش نشان آسیب می‌رساند.

علاوه بر بازرسی چشمی لایه داخلی، بایستی با دو انگشت دست لایه داخلی شیلنگ را بکشید و ببینیی لایه لایه می‌شود یا نه. این کار را بایستی برای هر دو انتهای شیلنگ انجام دهید. اگر در این بازرسی‌ها معلوم شود که لایه داخلی از ژاکت بیرونی جدا شده است، شیلنگ مورد نظر آسیب دیده و غیر قابل ترمیم تلقی می‌شود. شیلنگی که آستر داخلی پلیمری آن آسیب دیده باشد باید از سرویس خارج و شیلنگ جدیدی جایگزین آن گردد.

مقاله مرتبط : تجهیزات آتش نشانی

بازرسی کوپلینگ

کوپلینگ‌های ابتدا و انتهای شیلنگ هم باید در فرآیند بازرسی‌های دوره‌ای مورد ارزیابی قرار گیرند. در مورد بازرسی کوپلینگ‌ باید به رزوه ، بخش قفل شونده و حلقه فلزی هرزگرد آن توجه شود تا هیچ گونه آسیبی ندیده باشد.

بازرسی محل اتصال کوپلینگ و شیلنگ

در مقاله دیگری با عنوان نحوه محکم کردن اتصال کوپلینگ به شیلنگ (+) ذکر کردیم که اگر سیم پیچی شیلنگ آتش نشانی، آسیب دیده باشد، شُل باشد، زنگ زده باشد و یا بخشی از شیلنگ زیر سیم پیچی پاره شده باشد، باید سیم پیچی را تعویض کرد. از این رو لازم است در هنگام بازرسی شیلنگ تاشونده، به سیم پیچی شیلنگ توجه ویژه داشته باشید. اگر اتصال شیلنگ به کوپلینگ به درستی انجام نشده باشد، سیم پیچ آن شل، شکسته و یا زنگ زده باشد، در حین عملیات خطری برای آتش نشان و ادامه درست عملیات تلقی می‌شود.

بازرسی شیلنگ آتش نشانی تاشونده
در بازرسی شیلنگ آتش نشانی تاشونده، سیم پیچی شیلنگ را مورد ارزیابی قرار دهید

در ضمن بهتر است به جای استفاده از سیم پیچ، از بست تخصصی کوپلینگ استفاده کنید. زیرا این بست به دلیل داشتن واشر پلیمری به بافت ژاکت بیرونی آسیب نمی‌زند.

در هنگام بازرسی شیلنگ به این نکته هم توجه داشته باشید که تست سرویس شیلنگ انجام شده باشد و زمان سرویس منقضی نشده باشد.

سخن پایانی این بخش این است که اگر شیلنگی نتواند بازرسی فیزیکی که شرح آن در بالا آمده است را پاس کند، حتما بایستی از سرویس خارج شود. خوشبختانه بسیاری از عیوب کشف شده به هنگام بازرسی شیلنگ قابل رفع و ترمیم است. البته بعد از تعمیر و ترمیم شیلنگ معیوب، بایستی مورد آزمون قرار گیرد تا معلوم شود برای ادامه کار کارایی لازم را دارد یا نه؟ در صورتی هم که عیوب کشف شده به گونه‌ای باشد که قابل ترمیم نباشد، نگه داشتن شیلنگ در حالت سرویس دهی و آماده به کار بسیار خطرناک است و می‌تواند جان افراد را به خطر بیندازد. بنابراین در این مورد تردید نکنید و شیلنگ را از سرویس خارج کنید.

در بازرسی دوره‌ای شیلنگ آتش نشانی باید آستر داخلی، ژاکت خارجی، سیم پیچ و کوپلینگ شیلنگ را مورد ارزیابی قرار داد. شیلنگ‌های معیوب بعد از ترمیم باید آزموده شوند و اگر شرایط لازم را داشتند مجددا به کار گرفته شوند. در غیر این‌صورت باید از حالت سرویس دهی خارج و با نمونه سالم جایگزین شوند.

مقاله های مرتبط شیلنگ آتش نشانی :

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *